Jan Czerski

1845 - 1892
Jan Czerski (urodził się w guberni witebskiej 18.V. 1845 roku). Na Syberię trafił jako młody, bo zaledwie 17 letni chłopak za udział w Powstaniu styczniowym. Karę odbywał w batalionie liniowym w Omsku. Dzięki pomocy wielu zyczliwych osób, między innymi B. Dybowskiego, inzyniera Marczewskiego, A. Czekanowskiego ukończył studia z zakresu paleontologii i geologii. W 1869 roku został zwolniony z wojska, ale nie otrzymal zgody na powrót do Polski. W latach 1871 - 1883 na zlecenie Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego prowadził wiele wypraw w Góry Sajan Wschodni, w dolinę rzeki Irkut. Jednocześnie prowadził geograficzne i geologiczne badania wschodniej Syberii. Najwazniejszym jego osiągnięciem było zbadanie budowy geologicznej jeziora Bajkał. Za sporządzenie mapy geologicznej tego jeziora otrzymał nagrodę w Bolonii, w latach 1877-1881 podczas 4 wypraw zbadał dorzecze rzeki Selengi i napisał pracę na temat Bajkalu. Za co otrzymał zloty medal Rosyjskiej Akademii Nauk. Dzięki pomocy J. Zawiszy mógł przenieść się do Peteresburga. W latach 1885 - 1886 opisał 2500 kości, a także przygotował do wydania Dziennik podrózy Czekanowskiego. Żeby lepiej zrozumieć tego czlowieka trzeba pamiętać, że był cięzko chory, cierpiał na gruźlicę płuc, dlatego też bez wątpienia zdecydował się na małżeństwo z Sybiraczką Marfą, z którą miał syna Janka. Ceną jaką zapłacił za owo malżeństwo był ślub w cerkwi, co łączyło się z wynarodowieniem. Ale zesłańcy nigdy go nie zawiedli. cechowała ich niezwykła solidarność. Kiedy jechał na ostatnią wyprawę, z ktorej wiedział,że nie powróci Rosjanie nie dostarczyli mu na czas niezbędnych na zakup żywności pieniędzy. Zmarł 25.VI.1892.
Trasa jego podrózy biegła przez Kołymę, Janę i Indygirkę. W miejscu jego pochówku znajduje się malutka czasownia. Jako jeden z niewielu Polaków doczekał się, że iego nazwiskiem nazwano góry i jedno z miast syberyjskich.

Maria Dybowska