Margaret Newton

1887 - 1971

Margaret Newton urodziła się 20 kwietnia 1887 r. w Montrealu.
Ojciec, John Newton, był z wykształcenia chemikiem i pracował w laboratorium na farmie swojego teścia w Plaisance, w prowincji Quebec.
Mama, Elizabeth Brown prawdopodobnie zajmowała się domem i piątką dzieci (Margaret miała jedną siostrę i trzech braci).
Zapewne mała Margaret często odwiedzała ojca w pracowni i można by przypuszczać, że już wtedy zakiełkowalo w niej zainteresowanie laboratoryjną pracą.

Nasza bohaterka rozpoczęła naukę w jednoklasowej szkole w North Nation Mills.
Niedługo potem siedmioosobowa rodzina przeniosła się do Montrealu, w którym John Newton znalazł dobrze płatną pracę. Tam też Margaret zaczęła uczęszczać do szkoły średniej. Nie wiadomo dlaczego dość szybko rodzina powróciła na stare śmieci do Plaisance, w którym Margaret dokończyła swą edukację w szkole średniej i zaczęła pracować jako nauczycielka w szkole podstawowej, zdobywając jednocześnie szlify pedagoga w Collegiate Institute w ontaryjskim Vankleek Hill, a potem w Toronto.

Przez cztery lata wykonywała swój zawód, ale korciły ją dalsze studia. Złożyła więc podanie na Uniwersytet McMaster w Hamilton, została przyjęta, a po roku przeniosła się do Macdonald College w Montrealu, żeby studiować na kierunku rolniczym. Macdonald College była i nadal jest najbardziej prestiżową kanadyjską uczelnią kształcącą na kierunkach rolniczych.
Trzeba tu dodać, że w tamtych czasach niechętnie patrzono na kobiety, chcące studiować na tej uczelni i Margaret miała trochę klopotów z zaakceptowaniem jej podania, mimo doskonałych wyników i w nauce i w pracy. Traktowano ją też podczas studiów dużo gorzej, niż jej kolegów mężczyzn.
Na drugim roku Margaret zainteresowala się patologią roślin a szczególnie chorobą zwaną rdzą źdźbłową, która atakuje głównie pszenicę.

W latach 1916, 1919 i 1921 straszliwa epidemia rdzy źdźbłowej zniszczyła plony na kanadyjskich farmach. Farmerzy ponieśli straty rzędu dwustu milionów dolarów. Zrozpaczeni zastrajkowali, żądając od rządu pieniędzy na badania naukowe, które znalazłyby sposób na walkę z tą chorobą. W przeciwnym wypadku przestaną hodować pszenicę. Na początku dwudziestego wieku większość Kanadyjczyków zajmowała się rolnictwem pracując na farmach.
Rząd Kanady, w obliczu takiego zagrożenia musiał wyasygnować potrzebne pieniądze, a Margaret, będąc już uznaną specjalistką od badań nad rdzą źdźbłową, stała się niejako ostatnią deską ratunku.

Studia ukończyła w 1918 r. na University of Saskatchewan, następnie zrobiła doktorat na Uniwersytecie w Minnesocie.
W 1922 r. była pierwszą kobietą w Kanadzie, która zdobyła tak wysoki stopień naukowy w rolnictwie.

Otrzymała ofertę pracy na uniwersytecie Saskatchewan jako asystent profesora w departamencie biologii i w laboratorium w Winnipeg. Mogąc swobodnie dobierać sobie asystentów do pracy w laboratorium, Margaret zatrudniła Thorvaldura Johnsona, swojego kolegę ze studiów doktoranckich i J. H. Craigie, który już pracował w tymże Dominion Rust Research Laboratory. Wraz z nimi przeprowadziła szereg interesujących badań, które wyodrębniły wadliwy gen (patogen), ukazując genetyczne skłonności różnych odmian pszenicy do łatwiejszego zapadania na choroby oraz pozwoliły na wyizolowanie tegoż patogenu w celu uzyskania odmiany całkowicie odpornej na rdzę.
Zespół ten swoje rezultaty opublikował w wielu naukowych periodykach i pismach.

Margaret nie dążyła do sławy, a jednak stała się sławna na całym świecie.
W 1933 r. znany naukowiec rosyjski Nikolai Vavilov zaproponował jej 10 tys. dolarów rocznie (wtedy były to duże pieniądze), żeby zechciała przyjąć stanowisko wykładowcy na uniwersytecie w Leningradzie.
Nie zdecydowała się jednak na tę niezwykle korzystną finansowo ofertę i pozostała w Winnipeg, gdzie pracowała od 1925 r., tzn. od czasu utworzenia tam Dominion Rust Research Laboratory.
Jednocześnie nie rezygnowała z pracy na uniwersytecie.
Nieco później sama pojechała z wizytą do Vavilova, żeby przedyskutować z nim i z innymi rosyjskimi naukowcami metody walki z grzybem pszenicy.

Niestety, ponieważ wiele godzin spędzała w laboratorium, nad zarażonymi grzybem kłosami, odbilo sie to na jej zdrowiu. Szczególnie ucierpiały jej płuca.
W 1945 roku stan zdrowia zmusił ją do przejścia na emeryturę.
Rząd kanadyjski zakwestionował wypłatę pełnej emerytury, ponieważ Margaret nie miała jeszcze wymaganego wieku. Wstawili się za nią farmerzy, pisząc petycję uzasadnioną faktem, że Margaret zaoszczędziła Kanadzie miliony dolarów. I rząd się ugiął.
Margaret otrzymała pelną emeryturę i wtedy przeprowadziła się do British Columbii, gdzie jest łagodniejszy klimat. Pływala na canoe, zajmowała się uprawą własnego ogródka, była aktywna w wielu organizacjach spolecznych, a nawet podróżowała poza Kanadę. Ludzie cenili sobie jej towarzystwo była bowiem zawsze życzliwa i gotowa do pomocy.

Umarła w Victorii (British Columbia) dnia 6 kwietnia 1971 roku.

Margaret Newton otrzymała wiele nagród i odznaczeń nie tylko podczas swojej kariery naukowej ale i będąc już na emeryturze.
W 1942 r. została przyjęta do Royal Society of Canada, (gdzie przyjmowano raczej mężczyzn).
W 1948 r. otrzymała, jako pierwsza kobieta w historii Kanady, The Flavelle Medal (ufundowany w 1924 r. przez biznesmena i finansistę Sir Josepha Wesley’a Flavelle).
W 1956 r. uniwersytet w Minnesocie przyznał Margaret the Outstanding Achievement Award.
W 1969 r. Uniwersytet Saskatchewan przyznał jej honorowy tytuł naukowy (doktor honoris causa).
Uniwerytet w Victorii nazwał jej imieniem jede z akademików - Margaret Newton Hall
W 1991roku Margaret Newton została wpisana na stałe do Science Hall of Fame w Ottawie.

Jeśli ktoś miałby ochotę zapoznać się z obszerniejszą biografią Margaret, odsyłam do angielskojęzycznej strony:http://www.apsnet.org/online/feature/newton/ z której i ja korzystałam pisząc jej historię.

_________________________
Opracowała: Emilia Turkiewicz
Na podstawie książki “100 Canadian Heroines famous and forgotten faces” by Merna Forster
oraz korzystając z wielu stron internetowych.